Meierijstad

Het rapport van Monumentehuis Brabant over de Oude Hoevenbraak is eindelijk binnen. Eindelijk? Heeft het dan zo lang op zich laten wachten? Het antwoord daarop is zowel ja als nee.
De rol die wethouder Eijkemans speelt is er ook een om tegen het licht te houden.

Een analyse van Tonnie Wouters

Hieronder de analyse van Tonnie Wouters

Hoe het begon

9 Juli 2008 is het rapport LEVENDE GESCHIEDENIS aangeboden aan de gemeente. Burgemeester Opsteegh zei dat hij het erg goed vindt dat op initiatief vanuit de bevolking gevraagd wordt om van de Oude Hoevenbraak een beschermd dorpsgezicht te maken. Hij zei ook het rapport door te spelen aan de verantwoordelijke bestuurder: wethouder Eijkemans.

Vrij snel komt vanuit het gemeentehuis het gerucht dat burgemeester en wethouders het rapport hebben voorgelegd aan de Schijndelse monumentencommissie. Die reageerden erop door te stellen dat zij onvoldoende kennis hebben om te kunnen beoordelen of het verzoek van de bewoners voldoende onderbouwd is. De monumentencommissie stelt b en w voor om Monumentenhuis Brabant om advies te vragen. Het comité Levende Geschiedenis stuurt daarop meteen ook een van haar rapporten aan het Monumentenhuis, zodat zij zeker over alle beschikbare info kunnen beschikken.

En dan wordt het stil in het gemeentehuis, heel stil…

Een bevestiging

In oktober 2008 geeft Huis&Erf toestemming om de brandweer in twee woningen in de Lindenstraat te laten oefenen. Directeur Phiferons laat zich in het gesprek dat daarop volgt ontvallen dat de bouwvereniging sloopvergunning heeft aangevraagd en dat de gemeente die nog niet kan verlenen omdat er een advies is gevraagd aan Monumentenhuis Brabant. Wat we eerder vanuit het gemeentehuis gehoord hebben is daarmee van buitenaf bevestigd.

Sloopvergunning nodig?

Maar de aangevraagde sloopvergunning baart het comité zorgen. Zij besluiten om een bouwtechnisch onderzoek naar de kwaliteit van de woningen te laten doen. Bureau Vissers&Roelands doet een uitgebreid onderzoek. Dit wordt op 22 januari 2009 gepresenteerd. De uitslag is duidelijk: er is geen technische noodzaak om de huizen te slopen. En met relatief geringe investeringen, kan een enorme besparing op de energierekening van de huurders worden gerealiseerd.
De burgemeester, die het rapport op 22 januari in ontvangst nam, zegt ‘het is goed dat nu op basis van objectieve gegevens gesproken kan worden.’
Directeur Phiferons nam het rapport Vissers&Roelands meteen na zijn vakantie in ontvangt. Hij was duidelijk niet blij met de inhoud van het rapport. Maar de uitslag ervan staat wel als een huis…

Huurders verwerpen sloopplan

Directeur Phiferons had toen al bij meerdere gelegenheden laten weten dat de bouwvereniging doet wat de huurders willen. ‘Als de huurders daar met plezier wonen, wie zijn wij dan om andere plannen te maken.’ Mooie woorden die hoopvol klinken, maar de praktijk is een andere: de sloopplannen worden doorgezet, Huis&Erf wil de huidige huurders een terugkeergarantie geven. Ook wil zij voor de terugkerende huurders minder maandhuur in rekening brengen als gepland maar nieuwe huurders zullen wel het volle pond voor de nieuwbouw moeten betalen. De directeur spreekt over een huur rond de 800 euro per maand… De directeur zegt dat vele huurders wel oor hebben naar zijn sloop en nieuwbouwplan.
Om onomstotelijk duidelijk te maken wie er gelijk heeft gaat het comité naar haar medehuurders. Ruim 90% van de huurders zegt de eisen van het comité te steunen. Zij willen dat Huis&Erf de sloopplannen stopt en de huizen gaat opknappen een aanpassen aan de eisen van deze tijd. Met respect voor de cultuurhistorische waarden.

Echo

Op 5 mei wordt directeur Phiferons op de hoogte gebracht van deze peiling onder de huurders. Phiferons herhaalt wat hij eerder en vaker heeft gezegd: wij doen wat de huurders willen. En laat doorschemeren dat hij de sloopplannen doorzet.
Wethouder Eijkemans in gesprek met comité Levende Geschiedenis waarbij herhaalt wat Phiferons eerder gezegd heeft

De dag daarna spreekt het comité met wethouder Eijkemans. De wethouder viel bij dit gesprek vooral op omdat hij—vaak letterlijk—de woorden van directeur Phiferons herhaalde. Dit was zo opvallend hetzelfde dat de leden van het comité zich achteraf afvroegen of zij gesproken hadden met de wethouder volkshuisvesting of met de echo van de directeur van Huis&Erf…

Wethouder jokt

Wat ook opviel, was dat de wethouder, net als de directeur van Huis&Erf eerder, zei dat hij nog zat te wachten op de uitslag van het onderzoek dat Monumentenhuis Brabant voor de gemeente aan het doen was. Het is heel kwalijk dat de wethouder hier onjuiste informatie gaf. Het rapport was toen immers al ruim 3 weken binnen op het gemeentehuis!
Waarom de wethouder hierover gejokt heeft is mij niet duidelijk, maar het is niet slim. Want de waarheid komt vrijwel altijd aan het licht. Ook nu. Want op het gescande bestand van het rapport dat het comité gekregen heeft, staat dat het rapport 16 april op het gemeentehuis is binnengeboekt. De wethouder had het rapport dus al lang in huis toen hij zei dat hij er nog op wachtte.

Wethouder gebruikt erg veel tijd

In het rapport staat ook dat de gemeente pas op 6 februari 2009 aan het Monumentenhuis heeft gevraagd om een oordeel te geven over de waarden van de Oude Hoevenbraak, Deken Baekersstraat en van Helmondstraat. Dat is op 3 dagen negen (!) maanden nadat de burgemeester het eerste rapport van het comité in ontvangst genomen heeft! Dat is dus minstens 5 maanden nadat Huis&Erf een sloopvergunning heeft aangevraagd. De gemeente –lees de wethouder—heeft dus enorm veel tijd gebruikt om een inhoudelijke reactie van de gemeente te kunnen onderbouwen.

Gebruik van veel tijd heeft gevolgen

En als je dan in de brief van de gemeente aan het comité leest dat de status van beschermd dorpsgezicht niet meer kan worden aangevraagd omdat Minister Plasterk onlangs zich heeft voorgenomen geen beschermde dorpsgezichten meer aan te wijzen, dat de Minister zich dit ONLANGS heeft voorgenomen, dan heeft de wethouder volkshuisvesting erg veel uit te leggen. Temeer omdat die wethouder tevens monumentenbeleid in zijn portefeuille heeft en er dankzij ZIJN dralen de zeer bijzondere Oude Hoevenbraak en Deken Baekersstraat geen landelijk erkend beschermd dorpsgezicht meer kunnen worden.

Goedmaken is mogelijk

De wethouder maakt zich er in zijn zeer ingewikkeld opgestelde brief aan het comité Levende Geschiedenis wel erg gemakkelijk van af door te stellen dat door gewijzigd beleid op Rijksniveau geen beschermd dorpsgezicht meer mogelijk is. Want aanwijzing als gemeentelijk beschermd dorpsgezicht is zeer wel mogelijk. Het rapport van het Monumentenhuis geeft dit niet alleen aan. Dit rapport geeft daar zelfs alle argumenten vóór.
Ik daag de wethouder uit om als het om onze wederopbouwwijken gaat, beleid te maken dat goed is voor heel Schijndel. Dat daarmee het kortetermijnbelang van Huis&Erf wat minder uit de verf komt, behoort tot de gevolgen van een echte belangenafweging.

Uitdaging

Durft de wethouder deze uitdaging niet aan te gaan, dan zal ik mijn uiterste best doen hem daarin een handje te helpen. Desnoods help ik hem tegen zijn zin in. Want Schijndel is al veel te veel van haar gebouwd erfgoed verloren.
Wat er over is, daar moet je dan juist extra zuinig op zijn. En als het nu om bouwvallen zonder waarden zou gaan…

Het tegendeel is waar: het gaat om zeer bijzondere, gaaf bewaarde huizen in straten die een uitstekend beeld geven over de periode van de wederopbouw na de 2de Wereldoorlog. Huizen die goed onderhouden kunnen worden en zonder enorme ingrepen aangepast kunnen worden aan de eisen van deze tijd. Het gaat om twee-onder-een-kappers die gebouwd zijn als arbeiderswoningen en die vaak nog een huur hebben van rond de 300 euro per maand. Dat is zeer bijzonder, dat is zelfs vrij zeldzaam zoals Monumentenhuis constateert. Alle reden dus om in te zetten op behoud en verder ontwikkelen!

Tonnie Wouters

13-05-2009: Monumentehuis: hoge waarden Oude Hoevenbraak en Dkn Baekersstraat
Gedeelde Toekomst, rapport van het bewonerscomité Levende Geschiedenis
Actiepagina, met daarop een samenvatting van het rapport van de bewoners
het rapport van Monumentenhuis Brabant (pdf)